بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو را چطور حساب كنیم؟

آیا میدانید بهترین زمان برای اینکه روغن موتور خودرو خود را تعویض کنید چه زمانی است؟ آیا تابه حال برای شما پیش آمده که حس کنید ماشینتان روان حرکت نمیکند و سرو صدای زیادی دارد؟

اگر این موارد برای شما پیش آمده باشد یعنی روغن موتور خودرو شما به پایان عمر خود نزدیک شده.

وظیفه روغن موتور چیست؟

موتور خودرو انرژی حاصل از احتراق را به انرژی محرک تبدیل میکند و همین عمل باعث میشود خودرو به حرکت در بیاید. حال برای اینکه موتور خودرو عملکرد بهتری داشته باشد باید قطعات مختلف که دارای آلیاژ های فلزی متفاوت هستند به وسیله یک روان کننده در کناریکدیگر قرار بگیرند.

از مهم ترینِ این روان‌کننده ها روغن موتور است که برخی از وظایف آن :

• کاهش سایش قطعات کنار هم
• شست‌وشو و تمیز کردن داخل موتور
• محافظت قطعات در برابر خوردگی

چرا تعویض روغن موتور مهم است؟

روی این کره خاکی، هرچیزی که «مصرفی» باشد، تاریخ انقضا هم دارد؛ از مواد خوراکی و طبیعی بگیرید تا مواد صنعتی و شیمایی مثل لاستیک خودرو و حتی روغن موتور خودرو.

همانطور که می دانید، روغن موتورها در قلب خودرو جریان دارند چراکه وظیفه اصلی‌شان، خنک‌سازی، تصفیه‌سازی (پاک‌کنندگی)، آب‌بندی و حتی روان‌سازی است. بنابراین طبیعی است که بعد از مدتی استفاده، خواص‌ روز اول‌شان را از دست بدهند.

یکی از مهم‌ترین خواصی که به مرور زمان در روغن موتور خودروها تغییر می‌کند، ویسکوزیته یا همان گرانروی (غلظت روغن موتور) است.

بازه زمانی در تعویض روغن مهم است؟

جالب است بدانید بی‌توجهی به بازه زمانی سه ماهه برای تعویض روغن موتور خودرو ناشی از نوعی غفلت همگانی است که تقریبا در همه جای دنیا رایج است و البته خیلی هم بی‌راه نیست!

آزمایش‌هایی که در سال ۱۳۸۷ شمسی / ۲۰۰۸ میلادی از سوی آزمایشگاه «بلک استون» در ایالات متحده صورت گرفت، حاکی از آن است که حتی اگر روغنی به مدت ده سال دست‌نخورده باقی‌مانده باشد، با وجود این‌که کثیف شده و برخی از خواص خود را از دست داده، اما همچنان قابل مصرف است و استفاده از آن آسیبی را متوجه خودرو‌ نمی‌کند!

در این حالت ممکن است بعضی از شاخص‌های روغن موتور دستخوش تغییراتی شده باشند؛ برای مثال «عدد قلیاییت» یا TBN) Total Base Number) را که یکی از شاخصه‌های بسیار مهم روغن است در نظر بگیرید. این عدد نشان می‌دهد روغن تا چه حدی توانایی مقابله در محیط‌های اسیدی را دارد و به طور عادی باید بالاتر از ده باشد. جالب اینجاست که پس از گذشت ده سال ممکن است این شاخص تا پنج هم کاهش یافته باشد، ولی باعث نمی‌شود روغن کارایی خود را به‌طور کامل از دست داده باشد.

همچنین محققان دریافتند این روغن مقداری از افزودنی‌های خود را همچنان حفظ کرده و با وجود این‌که درصد رطوبت آن کمی بالاست، استفاده از آن باعث آسیب رساندن به موتور خودرو نمی‌شود.

ممکن است این سوال برای شما هم به وجود آمده باشد که آیا می‌توان برای تعویض روغن موتور خودرو ده سال صبر کرد؟

واضح است که جواب این پرسش منفی است، اما اگر موعد زمانی تعویض روغن موتور خود را فراموش کردید، اصلا جایی برای نگرانی وجود ندارد.

چگونه بفهمیم زمان تعویض روغن موتور فرا رسیده است؟

زمانی که موتور خودرو شروع به کار می کند روغن موتور هم شروع به تجزیه شدن می کند تا جایی که:

• سطح آن کاهش پیدا کند
•  چراغ چک آن روشن شود
• صدای موتور خودرو تغییر میکند

شما باید قبل از دیدن این نشانه ها نسبت به تعویض روغن موتور خودرو اقدام کنید.

تعویض روغن موتور در شرایط رانندگی سخت

یکی دیگر از عواملی که باعث تغییر در زمان توصیه‌شده خودروساز برای تعویض روغن موتور می‌شود، رانندگی در شرایط سخت است. اگر به دفترچه راهنمای خودروی‌تان مراجعه کردید و شرایط سخت رانندگی برای خودروی‌تان تعریف شده بود، حتما باید بدانید که زمان تعویض روغن موتورتان را باید تغییر داده و آنرا زودتر از شرایط ایده‌آل، باید عوض کنید.

صرفا جهت اطلاعات بیشتر باید بدانید که خودروسازان، معمولا رانندگی در حالت‌های زیر را بعنوان «شرایط سخت» تعریف می‌کنند:

• رانندگی در گرد و خاک،
• رانندگی در جاده‌های ناهموار یا کویری،
• رانندگی با یدک‌کش یا بکسل کردن،
• رانندگی مداوم با سرعت زیاد،
• رانندگی مداوم با سرعت کم (زیر 30 کیلومتر برساعت)،
• رانندگی در دماهای خیلی سرد یا خیلی گرم،
• رانندگی در مناطق کوهستانی و مناطقی با رطوبت زیاد،

مراحل تعویض روغن موتور

اکیدا توصیه می‌کنیم که تخلیه روغن موتور را در پارکینگ انجام ندهید و حتما آنرا به تعویض روغنی‌ها واگذار کنید؛ هم بدلیل خطرات جانی (بدلیل استفاده از جک)، هم بدلیل خطرات زیست‌محیطی و هم بدلیل ریزه‌کاری‌هایی که فقط افراد با تجربه، از آن سردر می‌آورند. اما اگر به هر دلیلی، مجبور به اضافه کردن روغن به موتور خودرو شدید، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• ابتدا خودرو را روی یک سطح صاف و بدون شیب پارک کنید و سپس موتور خودرو را حداقل به مدت 5 الی 10 دقیقه خاموش کنید.
• بعد از آن کاپوت‌‌ رو باز کرده و میله تراز روغن‌‌ را بردارید و توسط یک پارچه تمیز روغن آن را به خوبی پاک نمایید (مراقب حرارت میله باشید.)
• در مرحله بعد باید به آرومی میله تراز‌‌ را تا انتها در مخزن فرو کنید و مجددا آنرا بیرون بیاورید.. سطح روغن باید بین خطوط مشخص‌شده‌ی میله تراز باشد.اگر سطح روغن به علامت پایین میله نزدیک باشد، باید به روغن موتور خودرو خود اضافه کنید.
  (برای این کار، سرپوش فیلتر‌‌ را برداشته و مقداری روغن در آن بریزید و منتظر بمانید تا به انتهای موتور برسد. بعد دوباره سطح روغن‌‌ را چک کنید؛ دقت کنید که بیش از حد روغن درون مخزن نریزید.)

10 نکته بسیار مهم

1. به دلیل اهمیت بالای روغن موتور، آنرا هفته ای یکبار بررسی نماید.
2. حتما به رنگ آن توجه کنید و اگر رنگ روغن موتور تیره شده بود باید آنرا تعویض نمایید.
3. روغن را بین انگشتانتان بمالید و اگر ذرات سفت و خشنی را در روغن احساس کردید، روغن آلوده شده و باید تعویض شود.
4. مخلوط کردن دو نوع روغن موتور غیرهمنام و یا با دو سطح کیفی متفاوت دارای اثرات نامشخصی بوده و به هیچ وجه توصیه نمی گردد.
5.  تماس طولانی مدت روغن موتور با پوست دست، ممکن است باعث بروز بیماری‌های پوستی و حساسیت شود. همچنین روغن موتور سوخته یا روغن موتور سیاه، به شدت برای پوست، ضرر دارد. لذا در صورت آغشته‌شدن دست‌های‌تان به روغن، بلافاصله آن را با آب و صابون، تمیز کنید.
6.  در زمانی که موتور، برای مدت زیادی روشن بوده، به هیچ وجه برای تعویض روغن موتور، اقدام نکنید. موتور را خاموش کنید و حداقل 30 الی 45 دقیقه منتظر بمانید تا دمای موتور، کاهش یابد.
7. برای تخلیه کامل روغن موتور، گاهی اوقات ممکن است از دستگاه‌های مکش روغن (از بالا) استفاده شود اما بعضی وقت‌ها بهتر است تخلیه را از طریق کارتل انجام دهید. لطفا اجازه دهید تا در این مورد، نمایندگی‌های مجاز برای شما تصمیم بگیرند!
8.  زمان تعویض روغن موتورهای معدنی، زودتر از روغن موتورهای صنعتی (سنتتیک یا نیمه‌سنتتیک) است چراکه روغن‌های معدنی، فاقد افزودنی شیمایی هستند.
9. هنگام تعویض روغن موتور خودرو ختما فیلتر روغن موتور را نیز تعویض نمایید، به این امر توجه داشته باشید که فیلتر روغن موتور را از فروشگاه ها و نمایندگی های معتبر خریداری نمایید.
10. تخلیه روغن موتور را در پارکینگ انجام ندهید.