امروزه تکنولوژی بیشتر از قبل برای راحتی زندگی و سهولت کارها برنامه ریزی و توسعه داده می شود. صنعت خودرو هم از این امر مستثنا نیست و با توجه به میزان خلاقیت و توانمندی طراحان و تولید کنندگان هر روز خودروها به سیستم های پیشرفته تری مجهز می شوند که کار را برای راننده راحت و آسانتر می کند. یکی از این سیستم ها با نام کروز کنترل شناخته می شود که سالهاست یکی از پلن های موفق و پرکاربرد در صنعت خودرو بوده است و بسیاری از خریداران در زمان خرید خودرو به این آپشن توجه ویژه ای دارند.
می خواهید بدانید سیستمکروز کنترل چیست و چه کاربردی دارد؟ پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
کروز کنترل چیست؟
کروز کنترل سیستمی پیشرفته در خودرو است که بدون درگیری راننده، شرایط رانندگی با سرعت ثابت و کنترل‌شده را فراهم می کند. اگر بخواهیم برای این آپشن، یک توصیف معنادار بیان کنیم؛ باید از آن با نام «سیستم نگهدارنده سرعت» یاد کنیم. در واقع این آپشن، با کنترل مقدار هوای ورودی که به محفظه احتراق وارد می شود این کار را انجام می دهد تا شتاب اتومبیل را متناسب با خواسته راننده بدون استفاده از پدال گاز و تنها با کمک یک یا چند کلید تنظیم کند.
برای درک بهتر تصور کنید که در یک سفر جاده ای یکنواخت و هموار هستید و تا پایان سفر شما باید پشت فرمان خودرو رانندگی کنید بدون شک خیلی زود از راننده در جاده ای یکنواخت خسته خواهید شد، اما به‌واسطه عملکرد Cruise Control، این امکان برای شما فراهم می‌شود تا در مسیرهای طولانی و جاده‌های صاف، سرعت خودروی خود را بر روی یک میزان ثابت تنظیم نموده و بدون استفاده از پدال گاز رانندگی راحت‌تری داشته باشد.
سیستم کروز کنترل به‌صورت پیش‌فرض در خودرو های مدل بالا و جدید وجود دارد و در دیگر خودروها به‌صورت آپشنال ارائه می‌شود؛ البته برخی شرکت‌ها این سیستم را بر روی خودروی شما نصب می‌کنند که بسته به کیفیت، نوع سیستم و عملکرد کروز کنترل، قیمت آنها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
کروز کنترل از چه اجزایی تشکیل شده است؟
اصلی‌ترین قطعات Cruise Control که منجر به عملکرد صحیح سیستم می‌شود، به شرح زیر است:
ماژول فرمان(Command Module)
این قطعه، پنلی متشکل از کلیدهای کروز کنترل است که در دسترس راننده قرار گرفته تا با کمک آن، سرعت را کم، زیاد و تثبیت کرده یا حتی سیستم را را روشن و خاموش کند.
واحد کنترل الکتریکی(ECU)
این قسمت درواقع همان مغز فعال سیستم کروز کنترل است تا مدیریت اصلی فرایند را انجام دهد. به عبارتی جمع‌آوری اطلاعات، پردازش داده‌ها و صدور دستورات، وظیفه اصلی واحد کنترل الکتریکی است.
عملگر کروز کنترل (Actuator):
این قطعه پس از صدور فرمان ECU، کار خود را شروع می‌کند. عملگر، دریچه گاز را مطابق دستورات، باز و بسته می‌کند تا سرعت مدنظر تنظیم شود. قطعه مذکور به سه شکل الکتریکی، خلا (Vacuum) و حتی بدون عملگر در انواع اتومبیل‌ها استفاده می‌شود.
زمانی‌که راننده قصد دارد یک مسیر طولانی را طی کند، می‌تواند با روشن کردن سیستم کروز کنترل، سرعت را ثابت نگه دارد. هنگامی‌که این سیستم فعال است در مکان‌های سربالایی و سرآشیبی و زمان وزش بادهای شدید، سرعت تنظیم‌شده با سیستم کروز تغییر نخواهد کرد. البته باید این نکته را دانست که این سیستم در سرعت‌های زیر 40 تا 50 کیلومتر کارایی مناسبی نداشته و فعال نمی‌شود.
براساس شرکت سازنده و مدل خودرو، محل قرارگیری کروز کنترل در خودرو متفاوت است. در برخی از خودروها دکمه‌های کروز بر روی فرمان و در برخی برروی دسته راهنما، دسته برف‌پاک‌کن یا به‌صورت دسته‌ای مجزا در کنار فرمان تعبیه شده‌است که دکمه‌های کروز بر روی آن قرار دارد. غیرفعال کردن سیستم کروزکنترل در خودروهای اتوماتیک با فشردن پدال ترمز و در خودروهای دنده‌ای با فشردن پدال کلاچ انجام می‌شود.
کلیدهای کروز کنترل
کروز کنترل دارای دکمه هایon/off ، set/accel، cost/decelerate، resume،cancle است؛ البته این کلیدها بر اساس سازنده خودرو می‌توانند نام‌های متفاوتی داشته باشند.
دکمه on/off
همان‌طور که از نامش پیداست وظیفه روشن و خاموش کردن کروز را برعهده دارد.
دکمه set/accel
هدف دکمه set، تنظیم شتاب ماشین بر روی عدد مشخصی است. پیش از فشردن دکمه Set، باید سرعت اتومبیل را به میزان مورد نظرتان رسانده و سپس کلید را فشار دهید.
و کلیدaccel که در بعضی از خودروها با علامت (+) نیز نشان داده می‌شود با هر بار فشردن آن، یک کیلومتر بر ساعت، به سرعت تنظیم‌شده خودرو اضافه می‌کند.
دکمه cost/decelerate
چنانچه قصد کاهش سرعت خودرو را داشتید می‌توانید از این دکمه استفاده کنید. این دکمه که در برخی خودروها با علامت (–) نیز نشان داده می‌شود با هر بار فشردن، سرعت خودرو را به اندازه یک کیلومتر بر ساعت کاهش می‌دهد.
دکمه resume
اگر کروز کنترل را روشن کرده و پس از مدتی، آن را غیر فعال کنید؛ با فشردن این دکمه می‌توانید، آن را دوباره راه‌اندازی کنید. سرعت خودرو هم طبق آخرین شتابی که سیستم روی آن فعال بوده؛ تنظیم می‌شود.
دکمه cancel
این دکمه وظیفه غیرفعال کردن سیستم کروز کنترل را برعهده دارد، البته ویژگی مذکور در تمام خودروهای مجهز به این آپشن وجود ندارد؛ چراکه فشار دادن پدال‌های ترمز و کلاچ نیز سیستم کروز را غیرفعال می‌کنند.
سیستم کروز کنترل تطبیق پذیر
در چند سال اخیر، سیستم کروز کنترل تطبیق‌پذیر (هوشمند) روانه بازار شده‌است که عمدتا بر روی خودروهای لوکس نصب می‌شوند. این سیستم با دارا بودن حسگرهای خاص، می‌تواند فاصله خود را با خودروها و موانع جلو اندازه بگیرد؛ فاصله ایمنی را حفظ کرده و با توجه به سرعت خودروی پیش رو، سرعت خود را به صورت اتوماتیک تنظیم کند و حتی در مواقعی که نیاز است، مسیر خودرو را تغییر دهد. برخلاف سیستم‌های سنتی که در شهر توصیه نمی‌شود، کروزهای هوشمند در ترافیک‌های شهری نیز قابل استفاده است.
البته نباید چنین برداشت کرد که دیگر نیازی به توجه و دقت راننده نیست؛ چراکه در هوای نامناسب ممکن است کار سنسورهای تشخیص مختل شده و سیستم کروز کنترل اشتباه کند، پس همچنان در حین رانندگی، راننده باید تمرکز کافی را داشته باشد.
خطرها، مزایا و معایب کروز کنترل
هدف اصلی Cruise Control فراهم‌کردن آسایش و راحتی راننده با ویژگی عدم نیاز به استفاده از پدال گاز هنگام رانندگی است. این آپشن هم مانند سایر تجهیزات، ویژگی‌ها، مزایا و معایبی دارد که در این متن برای شما شرح می‌دهیم.
کروز کنترل برای جاده‌ها و اتوبان‌های کم ترافیک و خلوت طراحی شده‌است؛ درواقع هنگامی‌که شما تمایل به رانندگی در مسیرهای طولانی با سرعت بالا را دارید، به دلایل امنیتی این سیستم مناسب رانندگی در سطح شهر نخواهد بود. در سراشیبی‌ها و سرازیری‌هایی که شیب آن بسیار تند باشد، سیستم کروز به صورت خودکار از مدار خارج می‌شود و در این هنگام راننده باید با استفاده از پدال گاز و ترمز، کنترل خودرو را در دست بگیرد، در نتیجه راننده خودرو با وجود سیستم کروز هم باید در حین رانندگی در کنترل ماشین دقت کافی را داشته باشد.
هرچند که استفاده از سیستم کروزکنترل رانندگی راحتی را برای شما به ارمغان می‌آورد، اما جهت افزایش ایمنی خود و سرنشینان از این سیستم در جاده‌های لغزنده، پرترافیک، جاده‌های پر پیچ و خم و جاده‌هایی که شیب آن بسیار زیاد است، استفاده نکنید. اما استفاده از آن دارای مزایایی است که در زیر آورده ایم.
کنترل دریچه گاز خودرو و صرفه‌جویی در مصرف سوخت
ثابت نگه داشتن سرعت خودرو تنها با یک دکمه
افزایش یا کاهش سرعت تنظیم‌شده تنها با استفاده از یک دکمه
راحتی راننده در مسیرهای طولانی
قابلیت نصب آسان بر روی خودروهای مختلف به غیر از برخی خودروهای خاص نظیر پراید!
این سوال پیش خواهد آمد که معایب کروز کنترل چیست؟
یکی از معایب کروز کنترل این است که در سرعت های شهری بین 40 تا 50 کیلومتر در ساعت فعال نمی باشد و از آن می توان در بزرگراه ها و جاده هایی که محدودیت سرعت در آنها 80 یا بیش از این می باشد، استفاده کرد. یا چنانچه شیب جاده زیاد باشد به طور ناخودآگاه سیستم غیرفعال می شود. این ماجرا در سربالایی ها هم اتفاق می افتد. شاید بخواهید بدانید علت این مسئله چیست؟ زیرا در اتومبیل هایی که دارای گیربکس دستی هستند، کروز کنترل به میزان مشخصی می تواند به پیشرانه خودرو فشار وارد کند و بیش از این از مدار خارج می شود.
برای اینکه سیستم کنترل کروز خودرو همیشه آماده باشد باید سنسورها، رادارها و دوربین ها از هرگونه کثیفی و گرد و غبار پاک باشند در غیر این صورت کارایی مفید خود را از دست خواهند داد و همیشه احتمال نقص در این سیستم وجود دارد و نمی توان صد در صد روی آن حساب کرد.
اگر بخواهیم به دیگر معایب آن بپردازیم باید به فاصله هایی که میان دو خودرو ایجاد می کند و گاها باعث می شود تا دیگر خودروها در این شکاف قرار می گیرند و سبب نارضایتی رانندگانی شود که از این سیستم بهره می برند، اشاره کرد.
خطرات کروز کنترل:
یکی از مهمترین خطراتی که در خصوص سیستم های خودکار سبب دل مشغولی بسیاری از موسسات ایمنی شده است مربوط به خودروهایی است که مجهز به سیستم خودران یا دستیار راننده می باشند. این موسسات ایمنی با انجام تست ها و آزمایشاتی خطرات کروز کنترل را عنوان کرده اند که این سیستم با گذشت زمان سبب راحتی خیال برای راننده شده و چابکی و هوشیاری آنها را برای مقابله با خطرات احتمالی کاهش می دهد.
آنها معتقدند رانندگی نیاز به هوشیاری و آمادگی دارد که وجود سیستم های خودران با به وجود آوردن یک اطمینان کاذب در راننده، آمادگی او را در برابر خطرات کم می کند و گوشزد کرده اند که استفاده از این سیستم ها احتمال تصادفات را به دلیل هوشیار نبودن راننده افزایش می دهد چرا که این کار به عنوان یک عادت در رانندگان رسوخ می کند حتی در زمان هایی که سیستم کروز کنترل خودرو خاموش باشد.
همچنین اعلام کرده اند رانندگان در زمان استفادهاز سیستمکروز کنترل وقت خود را صرف استفاده از موبایل می کنند و ادامه این روند با گذشت زمان بسیار خطر آفرین خواهد بود. اما نگرانی از خطرات کروز کنترل سبب نمی شود تا این سیستم روند صعودی خود را متوقف کند.
جمع بندی
با توجه به سرعت خیره‌کننده رشد تکنولوژی در صنعت خودرو، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تولید خودروهای تمام اتوماتیک خواهیم بود، اما در حال حاضر با وجود سیستم‌های کروزکنترل پیشرفته، کماکان راننده حرف اول و آخر در رانندگی را میزند و لذا باید تمامی حواس خود را بر روی رانندگی متمرکز کند و از وابستگی کاذب به این سیستم‌هایی نظیر کروز کنترل بپرهیزد.
